تأثیر جیرههای حاوی ضایعات ماهی تخمیری بر عملکرد رشذ و خصوصیات الشه جوجههای گوشتی

ضمبر 111 تبثستبن 1395 ظظ: 75~86 تأثیر جیرههای حاوی ضایعات ماهی تخمیری بر عملکرد رشذ و خصوصیات الشه جوجههای گوشتی اکزم ضجبوي ) یؼ ذ هؼئ ل( دا د ی دکتشی تغزی دام دا گب ػل م کب سصی ه بثغ عجیؼی گشگبى فتحال ثلذاجي اػتبد دا کذ ػل م داهی دا گب ػل م کب سصی ه بثغ عجیؼی گشگبى ث زيس دستبر ت يق اػتبد دا کذ ػل م داهی دا گب ػل م کب سصی ه بثغ عجیؼی گشگبى ق رچي اػتبد دا کذ ػل م داهی دا گب ػل م کب سصی ه بثغ عجیؼی گشگبى سؼيذ سر داران اػتبد گش ػل م داهی دا گب فشد ػی ه ذ تبسیخ دسیبفت : خشداد 1394 ؿوبس توبع یؼ ذ هؼئ ل: 09124037533 Emil: shni_86@yhoo.com تبسیخ پزیشؽ : ؿ شی س 1394 چكيذ ایه آسمبیص ث مىظ ر ثزرسي تأثيز جيز بی حبيی ضبیؼبت مب ي تخميزی ثز ػملكزد رضذ ي خص صيبت الض ج ج - بی گ ضتي اوجبم ضذ. تؼذاد 240 قطؼ ج ج گ ضتي وز س ی کبة 5 در قبلت طزح کبمال تصبدفي ث 5 تيمبر آسمبیطي ثب 4 تكزار )12 قطؼ ج ج در ز تكزار( اختصبظ داد ضذوذ. تيمبر بی آسمبیص ضبمل جبیگشیىي صفز 6 3 9 ي 12 درصذ ضبیؼبت مب ي تخميزی ثب کىجبل س یب در جيز غذایي ث دوذ. وتبیج آسمبیص وطبن دادوذ ک افشایص يسن 1-10 ريسگي در ج ج بی تغذی ضذ ثب جيز بی حبيی 9 ي 12 درصذ ضبیؼبت مب ي تخميزی وسجت ث ج ج بی تغذی ضذ ثب جيز ضب ذ ثيطتز ث د) P>05 (. در 11-22 ريسگي ي 23-42 ريسگي جبیگشیىي سط ح مختلف ضبیؼبت مب ي تخميزی ثب کىجبل س یب در جيز بی غذایي ج ج بی گ ضتي سجت ث ج د افشایص يسن ي ضزیت تجذیل خ راک در مقبیس ثب گزي ضب ذ ضذ) P>05 (. مصزف خ راک در يچ یک اس دير بی مختلف پزيرش تحت تأثيز تيمبر بی آسمبیطي قزار وگزفت. يسن کجذ در تيمبر ضب ذ ث ط ر مؼىيداری کمتز اس تيمبر بی حبيی ضبیؼبت مب ي تخميزی ث د )05<P(. وتبیج وطبن دادوذ ک جبیگشیىي ثخطي اس کىجبل س یب ثب ضبیؼبت مب ي تخميزی در جيز غذایي سجت ث ج د ػملكزد رضذ ي خص صيبت الض ج ج بی گ ضتي ميض د. ياص بی کليذی: خ خ گ ؿتی ضبیؼبت هب ی تخویشی ػولکشد کجذ ک دبل ػ یب

Animl Science Journl (Pjouhesh & Szndegi) No 111 pp: 75-86 Effect of diets contining fermented fish wste on growth performnce nd crcss chrcteristics of roiler chickens Shni, A. Ph.D Student of Animl Nutrition, Gorgn University of Agriculturl Sciences nd Nturl Resources. Boldji, F. Professor, Dstr, B. Professor, Ghoorchi, T. Professor, Fculty of Animl Science, Gorgn University of Agriculturl Sciences nd Nturl Resources. Zerehdrn, S. Professor, Deprtment of Animl Science, Ferdowsi University of Mshhd Received: June 2015 Accepted: Septemer 2015 This experiment ws conducted to study the effect of using diets contining fermented fish wste on growth performnce nd crcss chrcteristics of roiler chickens. A totl of 240 mle Co 5 roilers were llocted into 5 tretments with 4 replictes (12 chickens in ech replicte) using completely rndomized design. Experimentl tretments contined 0, 3, 6, 9 nd 12% fermented fish wste replced y soyen mel in diets. Results showed tht 1-10 dys weight gin in chickens fed diets contining 9 nd 12 percentge of fermented fish wste ws more thn chickens fed control diet (P<0.05). At 11-22 dys nd 23-42 dys, replcing different levels of fermented fish wste with soyen mel in roiler diets improved weight gin nd feed conversion rtio compred to the control group (P<0.05). Feed intke ws not ffected y tretments in ny of the different periods of rering. Liver weight in control tretment ws significntly lower tretments contining fermented fish wste (P<0.05). Therefore, replcing prt of soyen mel with fermented fish wste in the diet improved growth performnce nd crcss chrcteristics of roiler chickens. Key words: Broiler, Fermented fish wste, Performnce, Liver, Soyen mel مقذم ه بثغ پش تئی ی ثؼذ اص ه بثغ ا شطی ثیتشیي ثخؾ خیش بی غزایی عی س سا تکیل هید ذ. ک دبل ػ یب هتذا لتشیي ه جغ پش تئی ی ه سد اػتفبد دس ص ؼت ت لیذ خ ساک عی س اػت اهب قیوت ثبال کوج دآى ثؼیبسی اص هطققیي پش سؽد ذگبى عی س سا ث یبفتي افضایؾ هدو ع اصت فشاس ) 1 وس یي ث دلیل داؿتي زشثی ثبال هؼتؼذ فؼبد اػت Ymmoto( وکبساى 25 Fid وکبساى 1997(. اهش ص اص تخویش ث ػ اى یک سا کبس خذیذ ثشای تجذیل ضبیؼبت هب ی ث یک تشکیت پش تئی ی هغل ة بم ه بثغ پش تئی ی خبیگضیي ثب کیفیت اسصاىتش قبثل دػتشع تشغیت ثشد هیؿ د. دس ایي س ؽ ضبیؼبت هب ی ثب یک ه جغ کشد اػت Xu( وکبساى 2011(. ضبیؼبت هب ی ضبصل اص کبسخب دبت ک ؼش ػبصی ث دلیل داؿتي هقبدیش ثبالی پش تئیي اػیذ بی آهی ضش سی ) ظیش لیضیي هتی یي( یتبهیي بی گش B ه اد هؼذ ی ) ظیش کلؼین فؼفش( هیت ا ذ ث ػ اى ه جغ پش تئی ی هغل ة دس تغزی عی س ه سد اػتفبد قشاس گیشد Kim( Ester 21(. ضبیؼبت هب ی هؼو ال خشد دس دهبی ثبال پخت خک هیؿ ذ ث ػ اى پ دس هب ی دس تغزی دام عی س ث - کبس هیس ذ. دس ایي س ؽ ػبختبس پش تئی ی هطص ل آػیت دیذ اص کیفیت آى کبػت هیؿ د)کب ؾ قبثلیت ضنپزیشی پش تئیي کشث یذساتی هیکش اسگب یؼن ب )تخویش صیؼتی یب ػیالط صیؼتی( اػیذ هؼذ ی یب آلی )تخویش اػیذی( یب آ ضین ب )تخویش آ ضیوی یب یذس لیض پش تئیي( ا ک ث هیؿ د Rghunth( وکبساى 22(. دس ایي ثیي تخویش ث کوک هیکش اسگب یؼن ب ا ویت ثیتشی داسد. هیکش اسگب یؼن بی ه سد ت خ ثشای ایي ه ظ س ػوذتب ث گ بی ثبکتشیبیی ) ظیش الکت ثبػیل ع ب ثبػیل ع ب( یب قبسزی ) ظیش آػپشطیل ع ب( تؼلق داس ذ. ایي هیکش اسگب یؼن- ب دس ع ل فشآی ذ تخویش اص ه اد آلی ظیش کشث یذسات ب ث ػ اى ه جغ ا شطی ثشای سؿذ ه جغ کشث ی ثشای ػ تض ت د ػل لی 76

اػتفبد هیک ذ Wng( وکبساى 2011(. ت لیذ اػیذ بی آلی ت ػظ هیکش اسگب یؼن ب دس ع ل تخویش ػجت کب ؾ ph هطص ل تخویشی هیگشدد ایي اهش ػجت ت لیذ هطص ل پبیذاس اػیذی غ ی اص ه اد هغزی ثب قبثلیت گ ذاسی ثل ذ هذت هیؿ د Vijyn.)23 Hsn 27 Guio Collzos( وکبساى )29( گضاسؽ کشد ذ ک تخویش ضبیؼبت هب ی ت ى ث 3 2 کوک الکت ثبػیل ع پال تبس م ثبػیل ع لیک یف سهیغ ػجت ث ج د ػغص پش تئیي خبم پش فبیل اػیذ بی آهی ؿذ. اص دیگش یظگی بی ایي س ؽ فشآ سی هیت اى ث خ د ثبکتشی- بی اػیذ الکتیک غلظت بی ثبالی اػیذ الکتیک دس هطص ل تخویشی اؿبس و د. دس ایي صهی وکبساى )29( Ni گضاسؽ و د ا ذ ک تغزی خ خ بی گ ؿتی ثب خ ساک بی تخویشی اص عشیق افضایؾ اػیذیت کب ؾ ph ػجت ث ج د ػذ دفبػی ثخؾ بی اثتذایی دػتگب گ اسؽ دس ثشاثش ػ اهل ثیوبسیصا هیؿ د. اص ػ ی دیگش هغبلؼبت پیشاه ى اػتفبد اص خ ساک بی تخویشی دس تغزی عی س هطذ د اػت اثشات آى ب یض ثش ػولکشد سؿذ هت بقض هیثبؿذ. ثشای هثبل دس آصهبیؾ Sun وکبساى )2013( اػتفبد اص خ ساک بی تخویشی دس تغزی خ خ بی گ ؿتی ػجت ث ج د افضایؾ صى آى ب ؿذ. دس هقبثل گضاسؽ ؿذ اػت ک تغزی خ ساک بی تخویشی دس فبصل ػ یي 15 تب 45 س صگی تأثیشی ثش ػولکشد سؿذ خ خ اسدک ب ذاؿت Xu( وکبساى 2011(. ث بثشایي ثب ت خ ث ایيک تبک ى دس ایشاى یر هغبلؼ ای دس خص ف اػتفبد اص ضبیؼبت هب ی فشآ سی ؿذ ث تخویش هیکش ثی س ؽ دس تغزی خ خ گ ؿتی ا دبم ذ اػت هغبلؼبت خبسج اص ک س یض دس ایي صهی هطذ د هیثبؿذ ایي آصهبیؾ ث ه ظ س ثشسػی تأثیش خیش بی ضب ی ضبیؼبت هب ی تخویشی ثش ػولکشد سؿذ خص صیبت الؿ خ خ بی گ ؿتی ا دبم ؿذ. م اد ي ريش ب دس اثتذا ثشای ا دبم تخویش ثبکتشی الکت ثبػیل ع پال تبس م PTCC1058 4 قبسذ آػپشطیل ع ا سیضا PTCC53 ث ؿکل یبل بی لی فیلیض اص هشکض کلکؼی ى قبسذ ثبکتشی ػبصهبى پظ ؾ بی ػلوی ص ؼتی ایشاى 37 ت ی ؿذ. ػپغ ثبکتشی 5 الکت ثبػیل ع پال تبس م دس هطیظکت MRS-gr دس دهبی 6 دسخ ػب تیگشاد قبسذ آػپشطیل ع ا سیضا دس هطیظ PDA دس دهبی دسخ ػب تیگشاد فؼبلػبصی ؿذ ذ. آغبصگش اص ثبکتشی قبسذ ث ت ی کت تشتیت ثب اػتفبد اص هطیظ بی 7 PDA MRS-roth دس عی گشهخب گزاسی دس دهب بی 37 دسخ ػب تیگشاد ا دبم ؿذ Vidotti( وکبساى 23(. پیؾ اص ؿش ع تخویش ضبیؼبت هب ی ػبسدیي )ؿبهل پ ػت ػش ثبل دم اهؼب اضب اػتخ اى ب( آػیبة ؿذ ذ. ػپغ ث ش کیل گشم اص ضبیؼبت هب ی 15 دسصذ هالع 5 دسصذ کت آغبصگش)ضب ی ضذاقل 10 8 اضذ تکیل کل ی دس هیلیلیتش( اضبف ؿذ. هخل ط ضبصل دس ى هخضى یظ )داسای ػ پبح یکعشف خ ت خش ج گبص بی ت لیذ ؿذ هوب ؼت اص س د ا( دس هذت 15 س ص دس دهبی دسخ ػب تیگشاد تخویش ؿذ. بیتب ضبیؼبت هب ی تخویش ؿذ ث هذت 3 س ص دس دهبی 40 دسخ ػب تیگشاد خک ؿذ. هقذاس پش تئیي خبم هدو ع اصت فشاس زشثی خبم دس ضبیؼبت هب ی خبم تخویشی تؼییي ؿذ) AOAC 25(. هقذاس پش تئیي خبم هدو ع اصت فشاس زشثی خبم دس ضبیؼبت هب ی خبم تخویشی ثش هج بی آصه ى T ثب اػتفبد اص شمافضاس SAS )23( تدضی تطلیل ؿذ. تؼذاد 240 قغؼ خ خ یکس ص ش ػ ی کبة 5 دس 20 اضذ آصهبیی ت صیغ ؿذ ذ. یبص بی تغزی ای خ خ ب اص خذا ل اضتیبخبت ػ ی Co-Vntress( 2012 ) اػتخشاج خیش - بی آصهبیؾ ثب اػتفبد اص شمافضاس ث بثشایي تیوبس بی آصهبیی ؿبهل: 8 UFFDA ت ظین ؿذ ذ. 1( خیش رست-ک دبل ػ یب )تیوبس ؿب ذ( 2( خیش رست- 3 دسصذ ضبیؼبت هب ی تخویشی خبیگضیي ک دبل ػ یب 3( خیش رست- 6 دسصذ ضبیؼبت هب ی تخویشی خبیگضیي ک دبل ػ یب 4 خ( هب ی تخویشی خبیگضیي ک دبل ػ یب یش رست- 9 دسصذ ضبیؼبت خیش 5( رست- 12 ضبیؼبت هب ی تخویشی خبیگضیي ک دبل ػ یب ث د ذ ک ث ش تیوبس 4 تکشاس هتکل اص 12 قغؼ خ خ گ ؿتی اختصبف یبفت. 77

هخصبت تشکیت خیش بی آصهبیی دس 1-10( س صگی( سؿذ )11-22 د س بی آغبصیي س صگی( پبیب ی )23-42 س صگی( دس خذا ل 3 2 1 اسائ ؿذ اػت. دس عی آصهبیؾ آة خ ساک ث ص ست آصاد دس اختیبس خ خ ب قشاس داؿت دهبی ػبلي ػبی ش ه اسد هذیشیتی پش سؽ ثش اػبع سا وبی ػ ی ک تشل ؿذ ذ. هصشف خ ساک افضایؾ صى ضشیت تجذیل خ ساک دس پبیبى د س بی هختلف پش سؽ ا ذاص گیشی ؿذ ذ. دس پبیبى آصهبیؾ )42 س صگی( 2 قغؼ خ خ اص ش اضذ آصهبیی ک اص ظش ص ی تب ضذ هوکي ضدیک ث هیب گیي صى آى اضذ آصهبیؾ ث د ذ ا تخبة رثص ؿذ ذ. پغ اص کتبس پ ػتک ی ث ص ست دػتی تفکیک الؿ )الؿ قبثل عجخ ػی ساى زشثی ثغ ی عطبل قلت کجذ ث سعفبثشیؼی ع( ا دبم ؿذ. داد بی ضبصل اص آصهبیؾ ثب اػتفبد اص شمافضاس )23( SAS دس قبلت عشش کبهال تصبدفی تدضی اسیب غ ؿذ ذ. هقبیؼ هیب گیي ب ث ب اػتفبد اص آصه ى دا کي دس ػغص آهبسی 5 دسصذ ا دبم ؿذ. وتبیج ي ثحث تخميز ضبیؼبت مب ي وبى ع س ک دس خذ ل 4 بى داد ؿذ اػت ث کبسگیشی تک یک تخویش هیکش ثی ث ع س هؤثشی ػجت افضایؾ پش تئیي خبم کب ؾ زشثی خبم دس ضبیؼبت هب ی تخویشی ؼجت ث ضبیؼبت هب ی خبم ؿذ )05<P( اهب هقذاس هدو ع اصت فشاس تطت تأثیش تخویش هیکش ثی قشاس گشفت. Ymmoto وکبساى )25( گضاسؽ کشد ذ ک تخویش ضبیؼبت هب ی ػبسدیي ثب ػج ع گ ذم قبسذ آػپشطیل ع 9 آ اه سی عی پ ح س ص ػجت افضایؾ پش تئیي خبم کب ؾ زشثی خبم ث تشتیت اص /3 34/3 دسصذ ث 22/9 38/8 دسصذ ؿذ. دس هغبلؼ ی Fid وکبساى )1997( هدو ع اصت فشاس دس ضبیؼبت هب ی ػبسدیي تخویش ؿذ ث کوک ثبکتشی 10 الکت ثبػیل ع پال تبس م یک ع هخوش ػبکبس هبیؼغ ؼجت ث قجل اص تخویش افضایؾ یبفت. وس یي تخویش ضبیؼبت هب ی ثب اػتفبد اص ثبکتشی بی اػیذ الکتیک گل کض )ث ػ اى ه جغ کشث یذسات( ػجت افضایؾ پش تئیي خبم دس هطص ل تخویشی ؿذ) Ndw وکبساى 28(. دس استجبط ثب افضایؾ هقذاس پش تئیي خبم ضبیؼبت هب ی تخویشی ؼجت ث قجل اص تخویش ثیبى ؿذ اػت ک ایي افضایؾ هوکي اػت ث دلیل 1( ت ا بیی هیکش اسگب یؼن ب دس تجذیل کشث یذسات بی هطل ل ه بثغ ق ذی ) ظیش هالع( ث پش تئیي Vijyn( وکبساى 29 Rjesh وکبساى 2010 Joseph وکبساى 28( 2( افضایؾ ت د ػل ل هیکش ثی Anti( Oong 1992( 3( تشؿص ثشخی اص آ ضین بی خبسج ػل لی هیکش ثی Oseni( Akindhunsi 2011 Joseph وکبساى ) 28 ثبؿذ. دس هغبلؼ ی ضبضش افضایؾ هقذاس هدو ع اصت فشاس دس ضبیؼبت هب ی تخویشی پغ اص 15 س ص گشهخب گزاسی ؼجت ث ضبیؼبت هب ی قجل اص تخویش زوگیش یؼت. ایي هؼئل دس فشآ سی ضبیؼبت هب ی ث د دلیل ثؼیبس ه ن ضبئض ا ویت اػت. خؼت ایيک دس فشآ سی بی ػ تی )پختي خک کشدى( هیضاى هدو ع اصت فشاس هطص ل ثؼیبس افضایؾ هییبثذ. د م ایيک هدو ع اصت فشاس اػبػب غیشقبثل اػتفبد ثشای تک هؼذ ای ب )ث یظ عی س( اػت افضایؾ آى دس ه بثغ پش تئی ی ثبػث کب ؾ دػتشػی ضی اى ث پش تئیي ه سد یبص ؿذ دس تید ػولکشد سؿذ کب ؾ هییبثذ. کب ؾ هیضاى هدو ع اصت فشاس دس عی تخویش هیکش ثی ث اػتفبد اص ایي تشکیجبت ت ػظ هیکش اسگب یؼن ب تؼوین داد ؿذ اػت Je( وکبساى 25(. وس یي هیکش اسگب یؼن ب )ثبکتشی قبسذ( ت ا بیی اػتفبد اص زشثی ب سا یض داس ذ. هیکش اسگب یؼن ب اص زشثی ب ث ػ اى ه جغ ا شطی Yno( وکبساى 28 Nsseri وکبساى 2011( یب اص اػکلت کشث ی آى ب ثشای ػبخت پش تئیي ػل لی ث ش هیثش ذ 2011(. ث بثشایي ثب ت خ ث Akindhunsi Oseni( ایي ه ض ع کب ؾ زشثی خبم ضبیؼبت هب ی پغ اص تخویش دس آصهبیؾ ضبضش د س اص ا تظبس یؼت. تأثیش ػملكزد رضذ تیوبس بی آصهبیی ثش افضایؾ صى هصشف خ ساک ضشیت تجذیل خ ساک دس د س بی هختلف پش سؽ دس خذ ل 5 78

گضاسؽ ؿذ اػت. دس د س آغبصیي پش سؽ )1-10 س صگی( افضایؾ صى خ خ بی گ ؿتی تغزی ؿذ ثب خیش بی ضب ی 9 12 دسصذ ضبیؼبت هب ی تخویشی ث ع س هؼ یداسی ثیتش اص خ خ بی گ ؿتی تغزی ؿذ ثب خیش ؿب ذ ث د )05<P ) اهب اختالفی ثیي افضایؾ صى ػبیش گش بی آصهبیی هب ذ ذ. افضایؾ صى خ خ بی دسیبفت ک ذ ضبیؼبت هب ی تخویشی دس 11-22 س صگی 23-42 س صگی ث ع س زوگیشی ثیتش اص خ خ بی دسیبفت ک ذ خیش ؿب ذ ث د )05<P(. هصشف خ ساک دس یر یک اص د س بی هختلف پش سؽ تطت تأثیش تیوبس بی آصهبیی قشاس گشفت. دس ػي 10-1 س صگی ضشیت تجذیل خ ساک دس گش بی تغزی ؿذ ثب خیش بی ضب ی ػغ ش هختلف ضبیؼبت هب ی تخویشی ث اػتث بی گش دسیبفت ک ذ 3 ػغص دسصذ تفب ت قبثل هالضظ ای ثب گش ؿب ذ داؿت )05<P(. ضشیت تجذیل خ ساک دس ػبیش د س بی پش سؽ دس خ خ بی تغزی ؿذ ثب خیش ضب ی ضبیؼبت هب ی تخویشی ث ع س قبثل ت خ ی ؼجت ث خ خ بی تغزی ؿذ ثب خیش ؿب ذ ث ج د یبفت ث د) P>05 (. ث هبث ثب تبیح آصهبیؾ ضبضش Hmmoumi وکبساى )1998( گضاسؽ کشد ذ ک اػتفبد اص ضبیؼبت هب ی تخویش ؿذ کوک الکت ثبػیل ع پال تبس م دس خیش غزایی خ خ بی گ ؿتی ػجت ث ج د ػولکشد سؿذ ؼجت ث خ خ بی تغزی ؿذ ثب خیش غزایی ثش پبی رست-ک دبل ػ یب ؿذ. وس یي دس هغبلؼ ی )27( Guio Collzos ػغ ش صفش 6 4 2 دسصذ 11 ضبیؼبت هب ی تخویش ؿذ ثب الکت ثبػیل ع ث لگبسیک ع 12 اػتشپت ک ک ع تشه فیل ع دس تغزی ثلذسزیي طاپ ی ثش ػولکشد ت لیذ تخن ه سد ثشسػی قشاس گشفت. تبیح بى داد ذ ک خبیگضی ی ػغ ش هختلف ضبیؼبت هب ی تخویشی ثب ک دبل ػ یب دس خیش تأثیش ػ ئی ثش هصشف خ ساک افضایؾ صى صى تخن فشاػ د بی کیفی تخن دس ثلذسزیي طاپ ی ذاسد. ػ دلیل ه ن هیت اى ثشای ت ضیص ث ج د ػولکشد سؿذ خ خ بی گ ؿتی گبم خبیگضی ی ثخی اص ک دبل ػ یبی خیش غزایی ثب ضبیؼبت هب ی تخویشی رکش و د. خؼتیي ه سد دس استجبط ثب کیفیت پش تئی ی ثبالتش ضبیؼبت هب ی تخویشی ؼجت ث ک دبل ػ یب هی- ثبؿذ وس یي ث دلیل ضدیکی پش فبیل اػیذ آهی ای پش تئیي ضی ا ی )ضبیؼبت هب ی( ث پش فبیل اػیذ آهی ای ثذى ضی اى ؼجت ث پش تئیي گیب ی )ک دبل ػ یب( اص اسصؽ ثی ل طیکی ثیتشی یض ثشخ سداس اػت. اص ػ ی دیگش ک دبل ػ یب داسای ه بس ک ذ تشیپؼیي اػت ک ػجت اختالل دس ضن خزة پش تئیي هیؿ د ) یذؿبد خؼفشی صیبدی 1379 Al- وکبساى Mrzooqi 2010(. د م تخویش ػجت افضایؾ قبثلیت ضن اػیذ بی آهی ضبیؼبت هب ی ؼجت ث ک دبل ػ یب ضتی پ دس هب ی هیؿ د Al-Mrzooqi( وکبساى 29( بیتب ph پبییي خ د ثبکتشی بی اػیذ الکتیک دس ضبیؼبت هب ی تخویشی ػجت کب ؾ هیکش ثی دػتگب ph ایدبد تؼبدل دس خوؼیت گ اسؽ خ خ بی گ ؿتی ؿذ ک ایي اهش تضویي ک ذ ػالهت پش ذ اػت) Ni وکبساى 29(. خص صيبت الض تأثیش تیوبس بی آصهبیی ثش خص صیبت الؿ خ خ بی گ ؿتی دسخذ ل 6 گضاسؽ ؿذ اػت. دس خ خ بی تغزی ؿذ ثب خیش - بی ضب ی ضبیؼبت هب ی تخویشی صى الؿ قبثل عجخ ػی ساى ث ع س زوگیشی ثیتش اص خ خ بی تغزی ؿذ ثب خیش ؿب ذ ث د )05<P(. صى کجذ دس خ خ بی دسیبفت ک ذ خیش ؿب ذ ث ع س هؼ یداسی کوتش اص خ خ بی دسیبفت ک ذ خیش - بی ضب ی ضبیؼبت هب ی تخویشی ث د )05<P(. صى زشثی هط ع ثغ ی عطبل قلت ث سعفبثشیؼی ع تطت تأثیش تیوبس بی آصهبیی قشاس گشفت ذ. وبى ع س ک قبثل پیؾثی ی اػت تشکیت الؿ ) صى الؿ قبثل عجخ ػی ساى( دس خ خ بی گ ؿتی ک اص ػولکشد سؿذ ثبالتشی ثشخ سداس هیثبؿ ذ ث تش ث د. ثب ایي ضبل هؼئل قبثل ت خ دس تشکیت الؿ افضایؾ صى کجذ دس خ خ بی گ ؿتی تغزی ؿذ ثب خیش بی ضب ی ضبیؼبت هب ی تخویشی اػت. کجذ ث ػ اى ا ذام ضیبتی قؾ اػبػی دس هتبث لیؼن ه اد هغزی ث یظ زشثی پش تئیي ایفب هی وبیذ. 79

ساثغ افضایؾ فؼبلیت ا ذام ب ثب ا ذاص ی آى ب تطت هکب یؼن بی بیپشتش فی بیپشپالصی ؿ بخت ؿذ اػت Gore( Qureshi 1997 Awd وکبساى 29(. سؿذ ثیتش دس پش ذگبى تغزی ؿذ ثب خیش بی ضب ی ضبیؼبت هب ی تخویشی دس هقبیؼ ثب گش ؿب ذ یبصه ذ تأهیي ه اد هغزی ثیتش دس هقبیؼ ثب پش ذگبى ایي گش هیثبؿذ. فؼبلیت کجذ دس تأهیي ػ ثؼتشای ثیتش ث ه ظ س تکبف ی یبص بی افض د غزایی هیت ا ذ یکی اص ػلل اضتوبلی افضایؾ صى ایي ػض دس گش بی تغزی ؿذ ثب ضبیؼبت هب ی تخویشی ثبؿذ. اص ػ ی دیگش پذیذ "غیشهضد ج ػبصی" سخذاد ؿ بخت ؿذ دس ثبکتشی بی خب اد اػیذ الکتیک اػت ( De smet وکبساى.)1995 اص آىخبیی ک ضبیؼبت هب ی تخویشی غ ی اص ثبکتشی بی اػیذ الکتیک هیثبؿذ اػتقشاس ایي ثبکتشی ب دس دػتگب گ اسؽ پش ذ هیت ا ذ ػجت تدضی وک بی صفشا ی افضایؾ دفغ هذف ػی آى ب ؿ د. ث بثشایي یبص ث ػبخت هدذد وک بی صفشا ی ػجت ػبخت ثیتش ایي وک ب ت ػظ کجذ دس تید افضایؾ ا ذاص آى وتيج گيزی کلي ثش پبی یبفت بی ایي آصهبیؾ هیت اى ثیبى و د ک فشآی ذ تخویش هیکش ثی س ؿی هؤثش ثشای ث ج د اسصؽ تغزی ای ضبیؼبت هب ی تجذیل آى ث یک ه جغ پش تئی ی هغل ة هیثبؿذ. وس یي ثب ت خ ث تبیح هثجت خبیگضی ی ثخی اص ک دبل ػ یب ثب ضبیؼبت هب ی تخویشی دس خیش غزایی ثش ػولکشد سؿذ خص صیبت الؿ خ خ بی گ ؿتی هیت اى ایي ه جغ پش تئی ی فشآ سی ؿذ سا ث ػ اى یک ه جغ پش تئی ی خذیذ دس ت ی خ ساک خ خ بی گ ؿتی هذ ظش قشاس داد. پبيرقي ب 1- Totl Voltile Nitrogen 2- Lctocillus plntrum 3- Bcillus licheniformis 4- Aspergillus oryze 5- Modified Rogos Agr )MRS-gr( 6- Potto Dextrose Agr )PDA( 7- Modified Rogos roth )MRS-roth( 8- User Friendly Feed Formultion Done Agin )UFFDA( 9- Aspergillus wmori 10- Scchromyces sp. 11- Lctocillus ulgricus 12-Streptococcusthermophilus هیگشدد Gillilnd( وکبساى.)1985 80

جذيل - 1 تزکيت جيز بی آسمبیطي )ثز حست درصذ( ي تزکيت ضيميبیي آن ب خیش 10-1 س صگی ؿب ذ ضبیؼبت هب ی تخویشی % 12 % 9 % 6 % 3 62/90 59/ 70 56/ 50 5 30 5 06 رست 12/ 9/ 6/ ضبیؼبت هب ی تخویشی )%681 پش تئیي خبم( - 22/27 27/ 24 32/ 22 37/ 22 42 / 22 ک دبل ػ یب )%42 پش تئیي خبم( 06 72 2/ 37 03 69 س غي ػ یب 71 86 01 15 1 / 30 کشث بت کلؼین 02 38 74 10 46 دیکلؼین فؼفبت 19 24 29 33 38 وک هکول یتبهی ی 1 هکول هؼذ ی 2 29 29 29 28 28 هتی یي 06 07 08 09 11 لیضیي تشکیت ه اد غزایی هطبػج ؿذ ا شطی قبثل هتبث لیؼن ظب شی (Kcl/Kg) 31 31 31 31 31 298 2 98 2 98 2 98 2 98 پش تئیي خبم )%( 92 92 92 92 0 / 92 کلؼین )%( 46 46 46 46 0 / 46 فؼفش قبثل دػتشع )%( 0 / ػذین )%( 34 34 34 34 1 / 34 لیضیي )%( 75 73 70 68 0 / 66 هتی یي )%( 1 / اػیذ بی آهی گ گشدداس )%( 86 86 86 87 0 / 87 تشئ یي )%( 1( ش کیل گشم هکول یتبهی ی تأهیي ک ذ ه اسد صیش اػت: 350 اضذ ثیيالوللی یتبهیي A 1 اضذ ثیيالوللی یتبهیي D 3 90 اضذ ثیيالوللی یتبهیي E 10 هیلیگشم یتبهیي K 3 9 هیلیگشم یتبهیي B 1 33 هیلیگشم یتبهیي B 2 50 هیلیگشم یتبهیي B 3 150 هیلیگشم یتبهیي B 5 150 هیلیگشم یتبهیي B 6 5 هیلیگشم یتبهیي B 9 /5 7 هیلیگشم یتبهیي B 12 هیلیگشم ک لیي 5 هیلیگشم ثی تیي. ػل ی م. 2( ش کیل گشم اص هکول هؼذ ی تأهیيک ذ ه اد صیش اػت: 5 هیلیگشم ه گ ض 0 هیلیگشم آ ي 5 هیلیگشم س ی 50 هیلیگشم هغ 5 هیلیگشم یذ 1 هیلیگشم 81

جذيل - 2 تزکيت جيز بی آسمبیطي )ثز حست درصذ( ي تزکيت ضيميبیي آن ب خیش 11-22 س صگی ؿب ذ ضبیؼبت هب ی تخویشی % 12 % 9 % 6 % 3 69/70 66/ 78 6 55 6 34 57/ 12 رست 12/ 9/ 6/ ضبیؼبت هب ی تخویشی )%681 پش تئیي - 15/67 2 50 / 50 3 50 35 / 50 ک دبل ػ یب )%42 پش تئیي خبم( 55 2/ 21 2/ 87 53 س غي ػ یب 58 76 91 05 20 کشث بت کلؼین - 30 66 02 38 دیکلؼین فؼفبت 19 23 28 33 37 وک خبم( هکول یتبهی ی 1 هکول هؼذ ی 2 28 28 28 27 27 هتی یي 08 10 11 12 13 لیضیي تشکیت ه اد غزایی هطبػج ؿذ ا شطی قبثل هتبث لیؼن ظب شی (Kcl/Kg) 3150 3150 3150 3150 3150 19/80 19/ 80 19/ 80 19/ 80 19/ 80 پش تئیي خبم )%( 85 85 85 85 0 / 85 کلؼین )%( 43 43 43 43 0 / 43 فؼفش قبثل دػتشع )%( 0 / ػذین )%( 21 21 21 21 1 / 21 لیضیي )%( 71 69 66 64 0 / 62 هتی یي )%( 90 90 90 90 0 / 90 اػیذ بی آهی گ گشدداس )%( 77 77 77 77 0 / 77 تشئ یي )%( 1( ش کیل گشم هکول یتبهی ی تأهیي ک ذ ه اسد صیش اػت: 350 اضذ ثیيالوللی یتبهیي A 1 اضذ ثیيالوللی یتبهیي D 3 90 اضذ ثیيالوللی یتبهیي E 10 هیلیگشم یتبهیي K 3 9 هیلیگشم یتبهیي B 1 33 هیلیگشم یتبهیي B 2 50 هیلیگشم یتبهیي B 3 150 هیلیگشم یتبهیي B 5 150 هیلیگشم یتبهیي B 6 5 هیلیگشم یتبهیي B 9 /5 7 هیلیگشم یتبهیي B 12 هیلیگشم ک لیي 5 هیلیگشم ثی تیي. ػل ی م. 2( ش کیل گشم اص هکول هؼذ ی تأهیيک ذ ه اد صیش اػت: 5 هیلیگشم ه گ ض 0 هیلیگشم آ ي 5 هیلیگشم س ی 50 هیلیگشم هغ 5 هیلیگشم یذ 1 هیلیگشم 82

جذيل - 3 تزکيت جيز بی آسمبیطي )ثز حست درصذ( ي تزکيت ضيميبیي آن ب خیش 23-42 س صگی ؿب ذ ضبیؼبت هب ی تخویشی % 12 % 9 % 6 % 3 750 7 55 67/ 30 64/ 10 6 90 رست 12/ 9/ 6/ ضبیؼبت هب ی تخویشی )%681 پش تئیي - 12/10 17/ 22/ 27/ 32 / ک دبل ػ یب )%42 پش تئیي خبم( 10 68 2/ 34 66 س غي ػ یب 36 66 81 95 10 کشث بت کلؼین - 11 50 85 20 دیکلؼین فؼفبت 18 23 28 32 35 وک خبم( هکول یتبهی ی 1 هکول هؼذ ی 2 24 24 24 هتی یي 01 02 03 04 05 لیضیي تشکیت ه اد غزایی هطبػج ؿذ ا شطی قبثل هتبث لیؼن ظب شی (Kcl/Kg) 32 32 32 32 32 18/62 18/ 62 18/ 62 18/ 62 18/ 62 پش تئیي خبم )%( 76 76 76 76 0 / 76 کلؼین )%( 38 38 38 38 0 / 38 فؼفش قبثل دػتشع )%( 0 / ػذین )%( 06 06 06 06 1 / 06 لیضیي )%( 66 64 61 59 0 / 57 هتی یي )%( 82 82 82 82 0 / 82 اػیذ بی آهی گ گشدداس )%( 72 72 72 72 0 / 72 تشئ یي )%( 1( ش کیل گشم هکول یتبهی ی تأهیي ک ذ ه اسد صیش اػت: 350 اضذ ثیيالوللی یتبهیي A 1 اضذ ثیيالوللی یتبهیي D 3 90 اضذ ثیيالوللی یتبهیي E 10 هیلیگشم یتبهیي K 3 9 هیلیگشم یتبهیي B 1 33 هیلیگشم یتبهیي B 2 50 هیلیگشم یتبهیي B 3 150 هیلیگشم یتبهیي B 5 150 هیلیگشم یتبهیي B 6 5 هیلیگشم یتبهیي B 9 /5 7 هیلیگشم یتبهیي B 12 هیلیگشم ک لیي 5 هیلیگشم ثی تیي. ػل ی م. 2( ش کیل گشم اص هکول هؼذ ی تأهیيک ذ ه اد صیش اػت: 5 هیلیگشم ه گ ض 0 هیلیگشم آ ي 5 هیلیگشم س ی 50 هیلیگشم هغ 5 هیلیگشم یذ 1 هیلیگشم 83

جذيل - 4 مقبیس ميبوگيه تأثيز تخميز ميكزيثي ثز پزيتئيه خبم مجم ع است فزار ي چزثي خبم در ضبیؼبت مب ي پش تئیي خبم )دسصذ( ضبیؼبت هب ی خبم ضبیؼبت هب ی تخویشی هؼیبس خغب 94 83 45 681 79/42 9/93 57/02 78/45 12/14 هدو ع اصت فشاس )هیلیگشم ثش 1 گشم( زشثی خبم )دسصذ(, دس ش سدیف هیب گیي بی ثب ضش ف هتفب ت داسای اختالف هؼ یداس ؼت ذ )05<P(. جذيل - 5 تأثيز تيمبر بی آسمبیطي ثز ػملكزد رضذ ج ج بی گ ضتي در دير بی مختلف پزيرش تیوبس ب ؿب ذ ضبیؼبت هب ی تخویشی هؼیبسخغب %12 %9 %6 %3 1-10 س صگی 2/ 2087 198/85 196/56 194/68 1993 افضایؾ صى )گشم( 63 242/29 24 237/81 237/18 235/ هصشف خ ساک )گشم( 5 20 20 20 21 23 ضشیت تجذیل خ ساک 11-22 س صگی 4/98 624/62 624/14 6/93 6181 598/31 افضایؾ صى )گشم( 104 83 835/13 829/ 83 836/13 هصشف خ ساک )گشم( 6 33 33 34 35 39 ضشیت تجذیل خ ساک 23-42 س صگی 29/28 1758/63 1749/50 1734/38 1722/88 175 افضایؾ صى )گشم( 75/24 34280 3427/50 34030 3385/30 3262/ هصشف خ ساک )گشم( 0 94 95 96 96 2/02 ضشیت تجذیل خ ساک, دس ش سدیف هیب گیي بی ثب ضش ف هتفب ت داسای اختالف هؼ یداس ؼت ذ )05<P( جذيل - 6 تأثيز تيمبر بی آسمبیطي ثز خص صيبت الض ج ج بی گ ضتي )ثز حست گزم( تیوبس ب ؿب ذ ضبیؼبت هب ی تخویشی هؼیبس خغب %12 %9 %6 %3 208 192 1907/50 1885/ 1858/75 1785/ الؿ قبثل عجخ 8/02 646/75 64 632/ 62 5875 ػی 4/71 382/ 379/ 374/75 369/50 348/50 ساى 96 29/02 29/03 29/13 29/24 28/90 زشثی ثغ ی 49 46/62 46/27 45/74 45/13 42/33 کجذ 04 2/03 2/02 2/ 99 96 عطبل 30 17/74 17/62 17/53 17/45 /91 قلت 04 2/ 99 97 95 93 ث سعفبثشیؼی ع, دس ش سدیف هیب گیي بی ثب ضش ف هتفب ت داسای اختالف هؼ یداس ؼت ذ )05<P( 84

Gillilnd, S.E., Nelson, C.R. nd Mxwell, C. (1985). Assimiltion of cholesterol y Lctocillus cidophilus cteri. Applied nd Environmentl Microiology. 49: 337-381. Gore, A.B. nd Qureshi, M.A. (1997). Enhncement of humorl nd cellulr immunity y vitmin E fter emryonic exposure. Poultry Science. 76: 984-991. Hmmoumi, A., Fid, M., E1 ychioui, M. nd Amrouch, H. (1998). Chrcteriztion of fermented fish wste used in feeding trils with roilers. Process Biochemistry. 33: 423-427. Hsn, B. (23). Fermenttion of fish silge using (Lctocillus pentosus). Journl Nture Indonesi. 6: 11-15. Je, J., Prk, P., Jung, W. nd Kim, S. (25). Amino cid chnges in fermented oyster (Crssostre gigs) suce with different fermenttion periods. Food Chemistry. 91: 15-18. Joseph, I., Pul Rj, R. nd Bhtngr, D. (28). Effect of soild stte fermenttion on nutrient composition of selected feed ingredients. Indin Journl of Fisheries. 55: 327-332. Kim, S.W. nd Ester, R.A. (21). Nutritionl vlue of fish mels in the diet for young pigs. Journl of Animl Science. 79: 1829-1839. Nsseri, A.T., Rsoul-Amini, S., Morowvt, M.H. nd Ghsemi, Y. (2011). Single cell protein: production nd process. Americn Journl of Food Technology. 6: 103-1. Ndw, A.D., Fid, M., Bouset, A. nd Zinedine, A. (28). Effect of controlled lctic cid cteri fermenttion on the microiologicl nd chemicl qulity of Moroccn srdines (Srdin pilchrdus). Interntionl Journl of Agriculture nd Biology. 10: 21-27. Ni, A.T., Bel, J.D., Kudi, A.C. nd Brooks, P.H. (29). Potentil of cteril fermenttion s iosfe method of improving feeds for pigs nd poultry. Africn Journl of Biotechnology. 8: 1758-1767. Oseni, O.A. nd Akindhunsi, A.A. (2011). Some phytochemicl properties nd effect of fermenttion on the seed of (Jtroph curcs L). Americn Journl of Food Technology. 6: 158-5. مىبثغ یذؿبد ة. خؼفشی صیبدی ع.س. )1379(. تغزی دام )زبح ا ل( ا تبسات فش گ خبهغ )تشخو (. 510 ف. Al-Mrzooqi, W., Al-Frsi, M.A., Kdim, I.T., Mhgou, O. nd Goddrd. J.S. (2010). The effect of feeding different levels of srdine fish silge on roiler performnce, met qulity nd sensory chrcteristics under closed nd opensided housing systems. Asin-Austrlsin Journl of Animl Sciences. 23: 14-. Al-Mrzooqi, W., Kdim, I.T. nd Mhgou, O. (29). Ile mino cids digestiility coefficients of fish silge, fish mel nd soyen mel in roiler chickens. 2nd Mediterrnen Summit of WPSA. pp: 459-464. Anti, S.P. nd Oong, U.S. (1992). The effect of fermenttion on the nutrient sttus nd on some toxic components of (Iccini mnni). Plnt Foods for Humn Nutrition. 42: 219-224. AOAC. (25). Assocition of Officil Anlyticl Chemists, Officil Methods of Anlysis. 18th (Ed). Mrylnd, USA. Awd, W.A., Ghree, K., Adel-Rheem, S. nd Bhm, J. (29). Effects of dietry inclusion of proiotic nd syniotic on growth performnce,orgn weights, nd intestinl histomorphology of roiler chickens. Poultry Science. 88: 49-55. Co-Vntress. (2012). Co 5 roiler performnce nd nutrition supplement. http://www.co-vntress.com. Collzos, H. nd Guio, C. (27). The effects of dietry iologicl fish silge on performnce nd egg qulity of lying Jpnese quils (Coturnix coturnix jponic). th Europen Symposium on Poultry Nutrition. pp: 37-40. De smet, I., vn Hoorde, L., Vnde Woestyne, M., Christiens, H. nd Verstrete, W. (1995). Significnce of ile-slt hydrolytic ctivities of lctocilli. Journl of Applied Bcteriology. 79: 292-301. Fid, M., Zouiten, A., Elmrrkchi, A. nd Achkri-Begdouri, A. (1997). Biotrnsformtion of fish wste into stle feed ingredient. Food Chemistry. 60: 13-18. 85

Rghunth, M.R., nd Gopkumr, K. (22). Trends in production nd utiliztion of fish silge. The Journl of Food Science nd Technology. 39: 103-110. Rjesh, N., Joseph, I. nd Pul Rj, R. (2010). Vlue ddition of vegetle wstes y solidstte fermenttion using (Aspergillus niger) for use in qufeed industry. Wste Mngement. 30: 2223-2227. SAS Institute, SAS User s Guide. (23). Version 9.1 edition. SAS Institute Inc, Cry, NC. Sun, H., Tng, J., Yo, X., Wu, Y., Wng, X. nd Feng, J. (2013). Effects of dietry inclusion of fermented cottonseed mel on growth, cecl microil popultion, smll intestinl morphology, nd digestive enzyme ctivity of roilers. Tropicl Animl Helth nd Production. 45: 987-993. Vidotti, R.M., Viegs, E.M.M. nd Crneiro, D.J. (23). Amino cid composition of processed fish silge using different rw mterils. Animl Feed Science nd Technology. 105: 199-204. Vijyn, H., Joseph, I. nd Pul Rj, R. (29). Biotrnsformtion of tun wste y cofermenttion into n qufeed ingredient. Aquculture Reserch. 40: 1047-1053. Wng, X.M., Wng, Q.H., Wng, X.Q. nd M, H.Z. (2011). Effect of different fermenttion prmeters on lctic cid production from kitchen wste y (Lctocillus TY50). Chemicl nd Biochemicl Engineering. : 433-438. Xu, F., Li, L., Xu, J., Qin, K., Zhng, Z. nd Ling, Z. (2011). Effects of fermented rpeseed mel on growth performnce nd serum prmeters in ducks. Asin-Austrlsin Journl of Animl Sciences. 24: 678-684. Ymmoto, M., Sleh, F., Ohtsuk, A. nd Hyshi, K. (25). New fermenttion technique to process fish wste. Animl Science Journl. 76: 245-248. Yno, Y., Oikw, H. nd Stomi, M. (28). Reduction of lipids in fish mel prepred from fish wste y yest (Yrrowi lipolytic). Interntionl Journl of Food Microiology. 127: 302-307. 86